OEE (Overall Equipment Effectiveness – Całkowita Efektywność Wyposażenia) to kluczowy wskaźnik w produkcji, który mierzy, jak efektywnie wykorzystywane są maszyny. Jest jednym z najpotężniejszych narzędzi do identyfikacji strat produkcyjnych, poprawy efektywności wytwarzania i zwiększania produktywności.
Wzór OEE łączy trzy podstawowe komponenty – Dostępność, Wydajność i Jakość – w jeden procentowy wskaźnik:
OEE = Dostępność × Wydajność × Jakość
Ale co te komponenty naprawdę oznaczają i jak obliczyć OEE w praktyce? Rozbijmy to krok po kroku.
Aby dokładnie obliczyć OEE, musisz zebrać następujące dane z procesu produkcyjnego:
| Termin | Znaczenie |
|---|---|
| Planowany czas produkcji | Całkowity czas, w którym maszyna miała pracować |
| Nieplanowane przestoje | Zatrzymania maszyn z powodu awarii, przezbrojeń lub zmian |
| Idealny czas cyklu | Najszybszy możliwy czas na wyprodukowanie jednej sztuki |
| Całkowita liczba wyprodukowanych sztuk | Łączna liczba wytworzonych jednostek, w tym wadliwych |
| Dobre sztuki | Liczba jednostek wyprodukowanych bez wad |
OEE składa się z trzech kluczowych komponentów: Dostępności, Wydajności i Jakości. Każdy z nich można obliczyć przy użyciu prostych wzorów opartych na danych z Kroku 1.
| Komponent | Wzór | Opis |
|---|---|---|
| Dostępność | Dostępność = Czas pracy ÷ Planowany czas produkcji Czas pracy = Planowany czas produkcji – Przestoje |
Mierzy procent zaplanowanego czasu, w którym maszyna faktycznie działa. Uwzględnia awarie, przezbrojenia i drobne przestoje. |
| Wydajność | Wydajność = (Idealny czas cyklu × Całkowita liczba sztuk) ÷ Czas pracy | Mierzy, czy maszyna pracuje z idealną prędkością. Pokazuje wolniejsze cykle lub drobne przestoje zmniejszające wydajność. |
| Jakość | Jakość = Dobre sztuki ÷ Całkowita liczba sztuk | Mierzy udział dobrych sztuk w stosunku do całkowitej produkcji. Uwzględnia wady i przeróbki. |
Gdy obliczysz Dostępność, Wydajność i Jakość, możesz określić swój wynik OEE:
OEE = Dostępność × Wydajność × Jakość
Każdy komponent wyrażany jest w postaci ułamka dziesiętnego lub procentu. Ich pomnożenie daje całkowity wynik OEE, który odzwierciedla rzeczywistą efektywność procesu produkcyjnego.
Rozważmy zmianę produkcyjną z następującymi danymi:
Kroki obliczeniowe:
| Krok | Wzór / Obliczenie | Wynik |
|---|---|---|
| Czas pracy | Planowany czas produkcji – Przestoje = 480 – 40 | 440 minut |
| Dostępność | 440 ÷ 480 | 0.9167 (91,67%) |
| Wydajność | (1 × 400) ÷ 440 | 0.9091 (90,91%) |
| Jakość | 380 ÷ 400 | 0.95 (95%) |
| OEE | 0.9167 × 0.9091 × 0.95 | 0.7919 (79,19%) |
| Wynik OEE | Znaczenie |
|---|---|
| 85%+ | Światowa klasa |
| 60–85% | Miejsce na poprawę |
| < 60% | Występują znaczne straty |
Uwaga: wartości referencyjne różnią się w zależności od branży. Inne standardy OEE obowiązują np. w przetwórstwie tworzyw sztucznych, elektronice, branży spożywczej czy obróbce metali.
Ręczne obliczanie OEE to świetny początek, ale nie sprawdza się przy większej skali. Tutaj wkracza oprogramowanie HorasOEE:
👉 Umów się na demo lub zobacz, jak to działa
Obliczanie OEE to potężny krok w kierunku lean manufacturing i poprawy wyników produkcyjnych. Zrozumienie, gdzie tracony jest czas, zasoby i jakość, pozwala podejmować lepsze decyzje na hali produkcyjnej i przybliża do światowej klasy efektywności produkcji.